Güneş Enerjisi Sistemlerinde Yapılan Hatalar Nelerdir?
Daha önceki yazılarımızda standart ev tipi güneş enerjisi sistemi tasarımı hakkında bir makale paylaşmıştık. Ayrıca, güneş enerjisi sistemi hesaplama hakkında matematiksel formülleri de yazmıştık. Bu makalelerimizi inceleyerek sizlerde kendi güneş enerjisi sisteminizi yapabilirsiniz. Ancak, bu sistemleri tasarlarken ve montajlarken bazı dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.

Peki güneş enerjisi sistemi yaparken nelere dikkat edilmesi gerekir?

1- Yanlış Akü Seçimi
Evet, maalesef güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar ‘ın başında yanlış akü seçimi gelmektedir. Offgrid bir sistemi her ne kadar sulu tip, kuru tip ve jel akü ile yapabilsenizde, bu akü çeşitlerini seçerken (özellikle marka anlamında) çok sık hatalar yapılmaktadır.

Çünkü, offgrid sistemlerin bel kemiğini aküler oluşturmaktadır.

Birçok kişi daha ucuza akü alıyım derken maalesef yan sanayi veya merdiven altı diye tabir ettiğimiz ürünleri almaktadır. En sık karşılaşılan durum ise sahte akü!

Bir arkadaşımızın başına gelen şeyi size anlatıyım. Arkadaşımız bir satıcıdan 150 A jel akü alıyor, üstelik Made in Germany ! Ve alman malı olan bu jel akü sıfır yani hiç kullanılmamış. Ve fiyatı sadece 300 TL. Tabi bizim bu arkadaş 300 TL’ye 150 A jel aküyü duyunca hemen sazan misali atlıyor ve 2 tane alıyor. Ve işin ilginç tarafı bu jel aküler, arkadaşımızın buzdolabını, televizyonunu ve tüm lambalarını çalıştıracakmış !?

Bende kendisine sordum; “peki bu dediklerini hiç çalıştırdın mı?”. Yanıt gerçekten çok komik. Bana aynen şu şekilde dedi; “Henüz buzdolabı ve tv almadım. Ama bir gece denedim. Akşam saat 20:00 gibi 1 adet lamba yaktım ve tam 4 saat yandı. Sonra söndü” dedi. Sanırım gerisini anlatmama gerek yok.

Ucuz akü alacağım diye 1 adet lambayı 4 saat yakabilmek için 600 TL akü parası verdi. Şarjlı led lamba alsan daha ucuza gelir.

Bu yüzden, bilindik markaları tercih edin ve yanlış akü seçimi ile sistemi ve paranızı çöpe atmayın.

2- Yanlış Güneş Paneli Seçimi
Yanlış güneş paneli seçimi de güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında en sık rastlananlardandır. Genellikle offgrid sistemlerde, sistem voltajı 12 Volt ise güneş panelleri 150 watt veya emsal güçler tercih edilir (çok küçük sistemlerde 10-20-40 watt güneş panelleri kullanılabilir). Eğer sistem voltajı 24 Volt ise 250 watt ve emsal güneş panelleri kullanılır.

Burada en sık yapılan hata ise 150 watt tercih edilebilecek bir sistemde 250 watt güneş paneli kullanmaktır. Bu seçim her ne kadar önemsiz gibi görünse de, ileride yaşayacağınız problemlerin temeli olmuş oluyor. Çünkü, 250 watt’lık güneş panelini 12 Volt’luk bir sistemde kullandığınız zaman şu anlama geliyor. 24 Volt güneş paneli ile 12 Volt aküyü dolduruyorsunuz. Yani 2 farklı voltaj değeri. Bu durumda da akülerinizi çabucak şişirebilir ve bozabilirsiniz.

Bu yüzden, akü voltajı ile güneş paneli voltajına dikkat etmelisiniz. Böylece sisteminiz oldukça uzun ömürlü olur.

3- Çok Uzun Kablolama
Kablonun uzun olması da güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında yer alır. Birçok kişi gerek yeterli yer olmayışından gerekse görünüm açısında, çok uzun kablolama yapabilmektedir. Peki bu bahsettiğimiz kablolama nereler için geçerlidir?

Güneş panelinden genel sisteminize (şarj kontrol cihazı + akü) kadar olan mesafe önceliklidir. Çünkü buraya kadar gelen voltaj DC (doğru akım)’dır. Siz burada mesafeyi ne kadar uzun tutarsanız, o kadar verim kaybınız olur. Ve güneş panelinizden yeterli performansı alamazsınız. Dolayısıyla da aküleriniz yeterli miktarda dolmaz. Bundan dolayı da aküleriniz tam doyuma ulaşmadığı için kısa sürede bozulur veya ömürleri tükenir.

Bu yüzden çok uzun kablolama yapmamaya dikkat edin.

4- Evin Dışına Konulan Elektronik Cihazlar
Gözden kaçan fakat oldukça önemli olan ve güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında bulunan elektronik cihazların yerleşimi de önemlidir.

Birçok kişi, evin içerisinde kötü görünüyor diye veya evin genel düzenini bozuyor diye, elektronik aksamlar başta olmak üzere sistemi evin dışına koyuyor. Elektronik cihazlar (inverter, şarj kontrol cihazı) ise dışarıdaki tozu içine alıyor. Zamanla elektronik cihazların içindeki toz miktarı da artıyor. Dolayısıyla elektronik cihazlarınızın performansı iyi düşüyor.

Bunu aynı şu şekilde düşünebilirsiniz. Bir bilgisayar kasasının içinde ne kadar toz varsa, o kadar fazla enerji tüketir ve o kadar fazla performansı düşer. Bu durum güneş enerjisi sistemlerinde kullanılan elektronik ekipmanlar içinde geçerlidir.

Her ne kadar anlık olmasada, zamanla sisteminizin performansı düşecek. Ve sistemin ömrü ciddi miktarda kısacalacaktır. Toz elektronik cihazların düşmanıdır. Mesela güneş enerjisi santralleri asla beton ve çimento fabrikalarının yakınına kurulmaz.

5- Kablo ve Konnektörlerin Güneşin Altında Olması
Eğer kablo ve konnektörler güneşin altında yer alıyorsa, güneş bunları zamanla çürütecektir. Bu yüzden olabildiğince kablo ve konnektörlerinizi (kablo bağlantı elemanları) güneşten uzak tutun.

6- Yanlış Güneş Paneli Montajı
Burada güneş panelinin yönü veya yatay açısından bahsetmiyeceğim. Ancak, bazen o kadar korkunç tablolar görüyoruz ki akıllara zarar.

Mesela attaki resimde, güneş paneli bir inşaat teli ile çepeçevre bağlanmış. Böyle şeyler yapmayalım.

yanlış güneş paneli montajıGüneş panelinin kendi montaj delikleri bulunmaktadır. Bu montaj deliklerini kullanarak güneş panelinin montajını yapabilirsiniz. Veya L demir parçaları ile de montajı yapabilirsiniz.

7- Güneş Paneli ve Çatı Arasındaki Mesafe
Bu durumda güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında çok sık rastlanmaktadır. Özellikle şıngıl çatılarda sık rastlanan bir hatalı montajdır. Şıngıl çatılar yapısı itibari ile düz olduğu için, güneş panelinin montajı da oldukça kolaydır. Ve genellikle bir çok şıngıl çatı, güneş panelinin yatay açısını bire bir kurtarmaktadır.

İşte burada yapılan hata ise, güneş panelini sıfır diye tabir ettiğimiz montaj şeklidir. Eğer güneş paneli ile çatı arasında hiç bir mesafe bırakmazsanız, güneş paneliniz tam performans vermez ve sistemin ömrünü kısaltır.

8- MC4 Konnektörlerin Hatalı veya Eksik Montajı
Bu da güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında oldukça ön plandadır. Bir bi bakmışsınız, şarj kontrol cihazınız aküleri şarj etmiyor. Acaba sebebi ne olabilir.

Evet, bunun sebebi genellikle MC4 konnektörlerin iyi montajlanmamasından kaynaklanır. Solar kabloyu eğer iyi ve tam olarak MC4 konnektörlere takmazsanız, zamanla kablo ve mc4’ün içerisinde ki metal kısım arasında gelip giden bir hareket oluşur. Bu hareket ile kısa devre oluşmaya başlar ve bazı durumlarda konnektörler yanabilir.

Alttaki resimde hatalı yapılan montaj sonrasında, yanan bir konnektör görünmektedir.

yanlış konnektör montajı 9- Yanlış Akü Yerleşimi
Güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında yanlış akü yerleşimi de çok sık görülmektedir. Ve yanlış akü yerleşimi yüzünden evinizde yangın çıkma riski bile bulunmaktadır.

Özellikle yalıtımlı (izocam)’lı çatılar içerisine konulan aküler zamanla ısınmaktadır. Bu ısınma bazı durumlarda oldukça fazladır. Bunun neticesinde de aküler aşırı ısınmadan dolayı patlayabilmektedir.

güneş paneli yangınLütfen aküleri çatı içerisine koymayın. Oldukça risklidir.

10- Kalkış Gücü Yüksek Cihazlar Çalıştırmak
Güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında bulunan bir hatadır. Kalkış akımı yüksek cihazlar; matkap, hilti ve kaynak makinesi gibi cihazlardır. Özellikle küçük ve orta ölçekli güneş enerjisi sistemlerinde görülmektedir. Çünkü küçük ve orta ölçekli sistemlerde genellikle modifiye sinüs inverter’ler kullanılmaktadır. Modifiye sinüs inverter’ler ise kalkış güç tüketimi yüksek olan cihazlara fazla dayanmamaktadır.

Eğer siz 1000 watt gücünde ki modifiye sinüs inverter ile 1000 watt gücündeki matkabı çalıştırırsanız, muhtemelen inverter’i yakarsınız / bozarsınız.

Bu yüzden, inverter seçimini yaparken güç tüketeceğiniz cihazlar hakkında da yeterli bilgi sahibi olmalısınız.

11- Güneş Paneline Düşen Gölge
Güneş enerjisi sistemlerinde yapılan hatalar arasında gözden kaçan bir tanesi de güneş paneli montajıyla alakalı olan gölgeleme durumudur. Güneş paneline gün içerisinde uzun süreli gölge düşmesi durumunda kısmen veya tamamen performans kaybı yaşayabilirsiniz. Güneş paneli yeterli güç üretemediğinden dolayı da aküler yeteri kadar dolmaz. Ve durum neticesinde sistemin ömrü zamanla kısalır.